یکی از سوال های پرتکرارم در نوجوانی این بود که نُرم های اجتماعی چه هستند و چه کسی آن ها را معلوم می کند؟ بعداً فهمیدم نرم، اختراع رفتارشناس های آماری هست. یعنی اون هایی که رفتارهای انسانی را مثل کمیت های فیزیکی کمّی می کنند تا بتوانند آن ها را تحلیل کنند و از آنجایی که هر کمیّت فیزیکی که تکرار می شود، می تواند جزو موضوعات تحقیقی آمار باشد، این رفتارهای انسانی پر تکرار (به تعداد انسان ها!) هم برای بررسی وارد حوزه ی آمار می شوند و قاعدتاً وقتی وارد آمار می شوند سر و کارشان با چیزهایی مثل میانگین و واریانس و این ها می افتد.
وقتی شما یک رفتار را کمّی کردید، به خاطر شدت و ضعفی که دارد یک طیف را از شدید به ضعیف در بر می گیرد. مثلاً فرض کنید ورجه وورجه کردن یک کودک. کمترین حدّش می شود مثلاً یک گوشه نشستن یک کودک و حرف نزدنش و بیشترین حدّش هم می شود شکستن دائم چیزها و آسیب رساندن کودک به خود و اطرافیانش. حالا هرکسی یک جایی از این طیف قرار دارد. اگر بیشترین و کمترین را با عددهای 10 و 1 مشخص کنیم بقیه می شوند یک عددی بین این دو. حالا اگر رفتار 100 نفر را بررسی کنیم و یک عدد به هر کدام نسبت بدهیم، میانگین رفتار این 100 نفر نرم ورجه وورجه کردن را بین جامعه ای که از آن نمونه گرفته ایم مشخص می کند. به همین سادگی. حالا اگر در جایی باشیم که نرم ورجه وورجه کردن مثلاً داد مشت زدن به دیگران باشد، دیگر داد کشیدن چیز غیر عادی (غیر نرمالی) نیست. اما اگر نرم مثلا بالاپایین پریدن هنگام شادی باشد آن وقت بلند کردن صدا برای حرف زدن هم یک چیز غیر عادی می شود.
روانشناس های کمّی کارشان این است که این نرم های آماری را تعیین کنند. تا بشود کودک عادی را از غیر عادی تشخیص داد. این یعنی ما هر چند سال که رفتار جامعه تغییر می کند نیاز به نرم های جدید داریم و این یعنی همیشه در هر جامعه ای ولو در حال انحطاط هم باشد افرادی نرمال و افرادی غیر نرمال اند و افراد نرمال هیچ نیازی به تغییر ندارند زیرا نرمال اند و نرمال یعنی طبیعی! و طبیعی یعنی خوب! حتی اگر یک فرد دارای نُرم اقوام ستمکاری مثل ثمود و اصحاب مدین و عاد و ... باشد. و در این صورت انسان نرمال در این جوامع چگونه انسانی است؟
اما چگونه یک رفتار تبدیل به نرم یک جامعه می شود؟
همیشه بین بروز یک رفتار برای اولین بار در یک جامعه و فراگیر شدن آن فاصله ی معنی داری وجود دارد مسلما بروز یک رفتار در جامعه زمینه را برای فراگیر شدن آن پنهانی و کم کم مهیا می کند. تا جایی که یک روز با بروز یک جرقه دیگر آن رفتار بین افرادی که آماده ی پذیرش آن شده اند فراگیر می شود و سپس مانند شعله های آتش بقیه ی خرمن را می گیرد و به آتش می کشد.